ATIKAN ISLAM DINA BABASAN JEUNG PARIBASA

ATIKAN ISLAM DINA BABASAN JEUNG PARIBASA

1.   MUNJUNG ULAH KA GUNUNG MUJA ULAH KA SAGARA, MUNJUNG MAH KUDU KA NU AGUNG MUJA MAH KUDU KA NU MAHA KAWASA

Ungkara bieu ngandung ajén atikan anu kacida luhungna, nyaéta ngawangun hiji kayakinan anu buleud teu unggut kalinduan teu gedag kaanginan. Ngatik urang sunda sangkan mibanda karakter anu pengkuh yen hiji-hijina pamuntangan mung gusti nu Maha Agung. Mung Alloh anu wajib dipunjung, manten-Na pisan pujaeun sakumna manusa nu iman tur takwa. Sagala bangbaluh jeung kabutuh mung manten-Na nu tiasa dipundut pitulung. Umat Islam sawadina mibanda ieu karakter sangkan hirupna aya dina kasinugrahan rohmat jeung pitulung Alloh SWT.

Islam ngatik sangkan umatna teu midua haté enggoning mangéran. Tauhidna ajeg panceg, mung Alloh sahiji nu disembah, mung Alloh sahiji pamuntangan. Tegesna teu ngancik ati musrik, teu nyangkaruk qolbu nu giruk, éstu ati wening beresih caang bulan opat welas ihlas manah mung ka Gusti nya sumembah.

Sing saha nu suméndér mung ka Alloh, moal kuciwa. Sing saha nu munajat ka manten-Na, moal sulaya. Sawangsulna sing saha nu midua haté “musrik” tinangtu baris tunggara sanés waé di dunya malah di ahérat moal pinanggih bagja.

Sing saha nu munjung ka gunung moal jucung, da gunung mah sok rajeun urug. Sing saha nu muja ka sagara moal lana, da sagara mah bisa saat.

Pidawuh manten-Na dina Al-Quran: “Saéstuna Alloh moal ngahampura sing saha anu musrik ka manten-Na sarta baris ngahampura dosa salian ti éta”. Pidawuh sanésna: “Ulah rék nyarékatkeun Alloh jeung naon waé ogé, saéstuna musrik téh dosa nu kacida gedééna”.

2.       INDUNG TUNGGUL RAHAYU BAPA TANGKAL DARAJAT

Salaku anak nu mibanda rasa jeung rumasa, baris bisa nyawang alam katukang. Kumaha hésé bélékéna indung jeung bapa enggoning ngatik, ngadidik, ngamumulé, ngaping jeung ngajaring anak sangkan anak aya dina kayaan waluya, jatnika, tur bagja hirupna. Salapan bulan indung ngakandung. Teu katara aral subaha, najan beurat tetep ihlas. Dalah dina kaayaan tunggara, indung leuwih ngutamakeun kasalametan utun inji sangkan bisa gubrag ka alam dunya aya dina kaayaan waluya.

Poéan jabang bayi medal, indung nandonkeun nyawa. Nyeri peurih teu dirasa dapon anak bisa ka luar tina guha garba kalawan salamet. Manah bungah bungangang, leungit rasa kanyeri, ilang katunggara mangsa babaran. Kaubaran ku medalna buah ati kembang soca. Orok beureum nu anyar medal ku indung dinangna-néngné lir nanggeuy endog beubeureumna.

Dua taun campleng anak nyeuseup getih “cisusu” indung. Diaais ti leuleutk, diaakod ti jaman bolon, diongkled-ongkled ti lemét kénéh. Peuting teu tibra saré, beurang teu kaur dahar. Nu diurus ukur anak. Jasa indung moal kagambar ku carita.

Mun nalaah jasa bapa, hese rek nyarita da puguh moal bisa kaukur ku catur. Bapa luut leet kesang nyiar kipayah. Indit isuk mulang sore neangan napakah pikeun ngabayuan anak jeung pamajikan. Beurang peuting teu weleh mikir sangkan kabutuh tetep kasuwuk, sandang pangan kacumponan.

Satékah polah dipilampah, tihothat ngatik ngadidik anak sangkan bisa hirup bagja, luhung ku élmu jembar panalar. Anak Hirup jeung huripna.

Ungkara paribasa di luhur sanajan pondok tapi ngandung ajen atikan nu kacida munelna pikeun urang Sunda hususna. Ieu hal  teh saluyu jeung atikan Islam. Islam ngagambarkeun kumaha tahapan diciptakeunana manusa, kaayaan dina jero beuteung indung, kawajiban indung pikeun nyusuan anak, sarta kumaha kuduna ngatik ngadidik anak sangkan jadi anak nu soléh.

Islam ogé ngatik sangkan manusa mibanda karakter nu bisa mulang tarima ka nu gedé jasana nyaéta indung jeung bapa. Ngatik sangkan anak hormat tilawat ka indung jeung bapa, kudu hadé sikep jeung paripolah, kudu handap asor dina cumarita, ulah ungpang kana paréntahna salila éta paréntah saluyu jeung aturan Alloh katut rosulna.

Sing saha nu diikarido ku indung jeung bapa baris meunang karidoan ti gustina. Sedengkeun anu dibendu ku indung jeung bapana, Alloh oge bendu.

Pidawuh manten-Na : ”Pék syukuran ka kami jeung ka indung bapa anjeun”. Rosululloh ogé ngadugikeun: “rido Alloh téh aya dina karidoan indung jeung bapa, bebendon Alloh aya dina bebendon indung jeung bapa”.

HADE GOGOG HADE TAGOG
Salasahiji pakeman urang Sunda nu bisa ngaraketkeun tali mimitran nyaeta sikep enggoning ngagunakeun basa dina campur gaul sapopoe. Satemenna sacara hukumulloh, singsaha nu migawe hade ka nu lian pinasti bakal meunang pangwales kahadean ti nu lian. pon kitu dina cumarita. Lamun urang miharep pangwales ku basa nu hade tinangtu urangna oge kudu cumarita ka nu lian ku basa nu hade.
Mun nalungtik pituah kolot, sok aya basa kieu : "Ujang mangkade hidep teh sing hade gogog hade tagog ngarah dipikaresep tur dipikanyaah ku batur!"
Hade sarua jeung alus, ari gogog eta anjing atawa asu. Eta pakeman teh mangrupa hiji pitutur ka sakumna manusa lain wungkul ka urang Sunda, da basa mah unggal bangsa jeung selerna pada miboga.
Lamun diluyukeun jeung katerangan (ajaran Islam) eta pakeman teh kacida saluyuna boh pidawuh Alloh boh Rosulna sapagodos pisan.
Dina Al-Quran seueur ayat nu marentah sangkan urang nyarita kalawan hade. Diantarana wae : WaQuulu qoulan ma'ruufa, waquuluu linnasi husna jeung rea-rea deui. atuh dina hadis didugikeun, "Falyaqul khoiron au liyasmut (Pok nyarita kalawan hade atawa jempe}.
Cindekna yu urang jadi jalma nu hade tata hade basa, sangkan bisa hirup sauyunan paheuyeuk-heuyeuk leungeun, silih asah silih asih silih asuh.
(lajengkeuneun)